Prijsvragen en competities vinden met name plaats op het gebied van ruimtelijke ordening, stadsplanning, architectuur, weg- en waterbouw en automatische gegevensverwerking, maar ze kunnen ook in andere gebieden worden toegepast. Deze prijsvragen moeten, net als andere aanbestedingen, op TenderNed worden aangekondigd.
Prijsvragen zijn voornamelijk nuttig voor een aanbestedende dienst als er behoefte is aan een creatieve en innovatieve oplossing, zoals op het terrein van verduurzaming of bij de aanschaf van een kunstwerk. Dit laatste wordt in deze praktijkvraag nader toegelicht.
Hoe worden de prijzen gegund?
De aanbestedende dienst kan aan alle deelnemers, of juist aan alleen de prijswinnaar, een vergoeding (prijs) betalen. In artikel 78 e.v. van Richtlijn 2014/24 wordt een algemene regeling gegeven voor prijsvragen en competities. Een voorbeeld hiervan is die van de dienst van het ontwerpen van een uitkijktoren in Terneuzen in de eerste helft van 2021. Hiervoor werd de CPV-code voor dienstverlening op het gebied van architectuur, bouwkunde, civiele techniek en inspectie toegepast. Er werd via TenderNed om ontwerpen gevraagd voor de toren. In totaal waren er 76 aanmeldingen, uit welke een jury vijf winnaars koos die elk een geldprijs ontvingen en naar de laatste stemronde gingen voor de definitieve keuze van de te bouwen toren.
Implementatie van de prijsvragen-procedure in de Aanbestedingswet 2012
De implementatie in de nationale wet wijkt enigszins af van de bepaling van artikel 78 lid 1 van Richtlijn 2014/24. In artikel 2.42 van de Aanbestedingswet 2012 is de mogelijk om de overheidsopdracht tot prijs van de prijsvraag te maken namelijk niet opgenomen. Dit wordt in artikel 2.34 via een omweg echter alsnog mogelijk gemaakt. In artikel 2.34 Aanbestedingswet 2012 is bepaald dat de aanbestedende dienst met de winnaars van de prijsvraag een onderhandelingsprocedure mag uitvoeren voor gunning van een vervolgopdracht, zolang er een rechtstreeks functioneel verband bestaat tussen het voorwerp van de prijsvraag en de vervolgopdracht. Dit komt weer overeen met het bepaalde van artikel 32 lid 4 van Richtlijn 2014/24.
Voorwaarden prijsvraag voor ontwerpen
Een Europese prijsvraag/competitie voor ontwerpen kan plaatsvinden via een openbare of een niet-openbare procedure. Hiervoor gelden de volgende regels:
- De procedureregels moeten aan alle belangstellenden ter beschikking worden gesteld;
- De beginselen van transparantie en gelijke behandeling moeten worden nageleefd. De jury moet zich bij de beoordeling houden aan het wedstrijdreglement en de overige regelingen die op de prijsvraag van toepassing zijn;
- De aanbestedende dienst moet een aankondiging van een prijsvraag bekend maken (artikel 79 Richtlijn 2014/24);
- Bij de uitwisseling en opslag van informatie moet voor integriteit en een vertrouwelijke behandeling van de gegevens worden gezorgd;
- De selectiecriteria moeten helder en niet-discriminerend zijn en daadwerkelijke concurrentie mogelijk maken (artikel 80);
- De jury moet uit natuurlijke, onafhankelijke personen bestaan (artikel 81);
- Als specifieke vakbekwaamheid vereist is, moet ten minste één derde van de juryleden over dezelfde kwalificatie te beschikken (artikel 81);
- De jury moet de projecten aan de hand van de criteria die in de aankondiging van de prijsvraag zijn vermeld bekijken en haar beslissingen geheel autonoom nemen;
- De namen van de deelnemers mogen niet vóór de eindbeslissing van de jury bekend worden gemaakt (artikel 82).
Deze voorwaarden zijn geïmplementeerd onder afdeling 2.4.5 van de Aanbestedingswet 2012.
De procedure van de prijsvraag kent verder weinig formele regels. Zo zijn er geen specifieke termijnen voor deze procedure vastgesteld. Daarnaast is het mogelijk om elementen van andere procedures, zoals de concurrentiegerichte dialoog of de onderhandelingsprocedure, op te nemen in de prijsvraagprocedure. De prijsvraagprocedure kent dus meer vrijheid voor de aanbestedende dienst dan de reguliere openbare en niet-openbare procedure.
Hoe bepaalt men de waarde van de prijsvraag en opdracht?
Artikel 78 Richtlijn 2014/24 bepaalt het toepassingsgebied van de regels omtrent prijsvragen en competities voor ontwerpen. In deze bepaling is een regeling opgenomen voor de waardebepaling van voor twee soorten prijsvragen:
1. Prijsvragen voor diensten
Bij prijsvragen en competities voor diensten is de waarde van de prijsvraag “de geraamde waarde van de overheidsopdracht voor diensten (…) met inbegrip van het eventuele prijzengeld of de eventuele vergoeding aan de deelnemers (artikel 78 sub a)”.
2. Prijsvragen met prijzengeld/betaling
Bij prijsvragen met prijzengeld en/of betaling van de deelnemers die niet in het kader van een procedure voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor diensten wordt georganiseerd, is de waarde van de prijsvraag “het totale bedrag van het prijzengeld en de betalingen, met inbegrip van de geraamde waarde (…) van de overheidsopdracht voor diensten die later kan worden gegund overeenkomstig artikel 32 lid 4”.
De aanbestedende dienst moet in de aankondiging van de prijsvraag het voornemen hebben geuit de opdracht te gunnen (artikel 78 sub b).
Hoe kan de opdracht gegund worden?
De opdracht die voortvloeit uit een prijsvraag kan via een onderhandelingsprocedure zonder aankondiging aan de winnaar van de prijsvraag worden gegund (artikel 2.34 Aanbestedingswet 2012). Wanneer er meerdere winnaars zijn bij een prijsvraag, dienen alle winnaars tot de onderhandelingen te worden toegelaten.
